LEESTIJD: 8 MIN
Geiservelden, zoutmeren en vulkanen: in het bizarre oerlandschap van de Chileense Atacama-woestijn wanen bezoekers zich op een andere planeet.
Met een stuk of vijf wandelaars sta ik rondom een raadselachtige verschijning: een felgroene ‘wolk’ die tegen een rots aan kruipt. Het oppervlak is hard, glad en een beetje kleverig. Is het een grap van een abstracte kunstenaar of een bezoeker van een andere planeet? We kijken vragend naar Moritz, onze gids. “Ah kijk, een yareta!” roept hij verheugd. Blijkbaar is het vreemde object geen steen, maar een compacte massa van minuscule blaadjes van een plant. Eentje die zich heeft aangepast aan de extreme omstandigheden in deze vallei op 4000 meter, in het hoekje van de Atacama-woestijn waar Chili, Bolivia en Argentinië elkaar ontmoeten.
Net als Mars
De route naar deze vallei loopt via Santiago. De Chileense hoofdstad ligt grofweg halverwege het 4300 kilometer lange land. Daar ziet de wereld er nog vertrouwd uit. Om bij te komen van de lange vlucht, overnacht ik in Lastarria, een levendige wijk vol musea, cafés en markten. De straten met prachtig bewaard gebleven klassieke architectuur zijn trots en chic, de sfeer is bohemien.
De volgende ochtend stap ik in het vliegtuig naar Calama, de mijnstad in het hoge en droge noorden van het land die als toegangspoort tot de fabelachtige Atacama-woestijn dient. Daar wacht een totaal ander landschap. De vlucht, die twee uur duurt en zo’n 1500 kilometer overbrugt, geeft meteen een indruk van hoe leeg het land is. Het gros van de twintig miljoen inwoners woont in de omgeving van Santiago. Binnen een kwartier wordt het uitzicht vanuit het vliegtuigraampje zo leeg, dat de eenzame wegen de enige menselijke maat zijn in een reusachtig landschap van steen en zand tussen het Andesgebergte en de Stille Oceaan. In Calama word ik opgewacht door Cesar, de chauffeur van mijn hotel in San Pedro de Atacama, een oase die nog honderd kilometer verderop ligt. De oase – in feite een stoffig dorp in een uitgestrekte wildernis – is in de laatste twintig jaar uitgegroeid tot dé uitvalsbasis voor excursies in de woestijn.
Dit is in veel opzichten een van de meest onherbergzame plekken op aarde
Met het vliegveld van Calama in de achteruitkijkspiegel rijden we oostwaarts een glooiend lint van walmend asfalt op, recht de horizon in. Calama en San Pedro de Atacama liggen allebei op ongeveer 2500 meter hoogte, maar we moeten eerst nog een bergrug van 3400 meter over. Daarachter ligt een groot bassin met in het midden een enorm zoutmeer. Ooit was het een binnenzee; nu wordt het gevoed door ondergrondse rivieren van het smeltwater van de besneeuwde vulkaantoppen aan de horizon. Zodra we over de hobbel zijn, ontvouwt zich het panorama van de naakte planeet. Dit is een van de oudste, droogste, en in veel opzichten de meest onherbergzame gebieden op aarde. Op sommige plekken valt zo weinig regen, is de uv-straling zo hoog en de grond zo zout, dat het er voor NASA genoeg op Mars lijkt om er zogenoemde rovers te testen. Het verbaast me dan ook niet als Cesar vertelt dat het roodbruine gesteente en de uitgestrekte zoutvlaktes van de Atacama-woestijn door Hollywood als achtergronddecor van Star Wars-films zijn ingezet.
Op ontdekking
San Pedro is zo loom als van een oase mag worden verwacht; een zongebakken dorp van adobe-huisjes rondom een kerk met een dak van cactushout. Op een paar minuten loopafstand van de hoofdstraat check ik in bij de Explora Atacama Lodge, een hemeltje van comfort verscholen in zeventien hectare groen, met een manege, een observatorium, vier infinitypools en een spa. Het maakt onderdeel uit van een kleine keten van hotels op extreem afgelegen locaties in Chili, zoals aan de rand van een gletsjermeer in Patagonië of naast een vulkaan op Paaseiland. Het is een flinke prestatie om zo veel comfort in deze verre uithoek te creëren; er is zelfs een indrukwekkend restaurant. Toch is dit niet zomaar een all-inclusive retraite waar bezoekers dagenlang het terrein niet af komen. Integendeel: het belangrijkste menu is dat van ontdekkingstochten in de omgeving, die te voet, te paard, of per fourwheeldrive kan worden verkend. In die dagelijkse avonturen schuilt de ware luxe.
Mijn eerste excursie is een korte wandeling door de Cordillera de la Sal, een grillige bergrug van stof, gips en zout ten westen van San Pedro. We doen het rustig aan; ik moet immers nog wennen aan de hoogte. Het is de perfecte plek om in stilte te genieten van de zonsondergang. “Mijn zus begrijpt nog steeds niet wat ik hier doe”, vertelt mijn gids, Carlos, die opgroeide in Viña del Mar, een kuststad in de buurt van Santiago. Ze zou hem een keer moeten opzoeken. Alleen het uitzicht op de Licancabur- vulkaan, een perfecte kegel van 5916 meter met een toefje sneeuw erop, zou al genoeg moeten zijn om zelfs de meest verstokte stadsmens van de instant-zenkwaliteiten van dit bizarre landschap te overtuigen. En anders is dat de sterrenhemel wel. In het laatste restje paars van de zonsondergang wijst Carlos naar een groep twinkelende lichtjes op de rand van het Andesgebergte.
“Dat is ALMA, ’s werelds grootste netwerk van radiotelescopen. Het bevindt zich op een bergplateau op 5000 meter boven zeeniveau. Daarmee worden zwarte gaten gezocht.” In feite is de hele hooglandwoestijn een astronomisch mekka dat in de hele wereld zijn gelijke niet kent. Hoe dat precies zit, leer ik na het diner, als ik door twee sterrengidsen naar het observatorium van het hotel word begeleid. Met laser pointers gebaren ze naar nevels en naburige sterrenstelsels alsof het een powerpointpresentatie is. Vanwege de hoogte, droogte en afwezigheid van steden is de sterrenhemel hier de helderste ter wereld.
eten & drinken
Explora Atacama
Het restaurantmenu van deze lodge is samengesteld door Virgilio Martínez, de chef van restaurant Central in Lima, dat onlangs tot beste ter wereld is uitgeroepen.
Emporio Andino
Probeer Chileense highlights zoals empanada’s en pastel de choclo (maisgebak) in dit gezellige restaurant in San Pedro de Atacama.
Ambrosia Bistro
Aan de bar van Ambrosia Bistro in Santiago serveert chef-kok Carolina Bazán heerlijke tonijntartaar, bao buns en ander lekkers.
slapen
The Singular
Een van de mooiste hotels in Santiago is gevestigd in een neoklassiek gebouw. Het dakterras biedt instagramwaardige uitzichten.
La Casona de Vina Matetic
In de groene Rosario- vallei buiten Santiago is het wijngoed Matetic te vinden. U kunt er wandelen, wijnproeven en logeren in een historisch boetiekhotel. turismo.matetic.com/en/home-hotel-la-casona
La Travesía
Deelnemers aan La Travesía, een zeven- daagse route van San Pedro de Atacama naar de Boliviaanse zoutvlakte van Uyuni, overnachten in luxueuze lodges in het Andesgebergte.
Adembenemend oerlandschap
De volgende dag neemt Carlos me mee op een wandeling over een oud Inca-pad langs de Puritama, een kabbelend beekje dat schuilgaat onder dicht woekerend riet op de bodem van een krappe vallei. We volgen het naar de oorsprong, waar het water, dat door dezelfde magma-kamers die de vulkanen aan de horizon voeden wordt verwarmd, omhoog borrelt in een serie weldadige warmwaterbronnen. De Explora Lodge heeft er een kleine wildernisspa omheen gebouwd: de badjassen liggen al klaar. Het geheel maakt onderdeel uit van het 6000 hectare grote Puritama Explora Conservation Reserve, een door Explora opgezet project om het rijke natuurlijke én culturele erfgoed van de Atacama- woestijn te beschermen. De volgende dag is het de beurt van Moritz. Hij neemt me met een klein groepje wandelaars op sleeptouw naar de rand van de Andes. We vertrekken bij het ochtendgloren en rijden over een lange hobbelweg richting de zwarte silhouetten van vulkanen aan de horizon. De chauffeur fluit zachtjes mee met de Boliviaanse panfluitmuziek op de radio. We passeren bevroren lagunes waar flamingo’s en eenden op de verlossende eerste zonnestralen zitten te wachten, en stappen uit bij het El Tatio-geiserveld, een oerlandschap op een adembenemende hoogte van 4200 meter, waar sputterende geisers en borrelende poeltjes dikke witte rookpluimen produceren.
Moritz vertelt dat er, ondanks de extreme temperaturen, zuurgraad, zout- en arsenicumconcentraties, leven in het water is aangetroffen, in de vorm van ‘extremofiele’ microben, oftewel ‘liefhebbers van extreme milieus’. Die kunnen ons veel leren over de oorsprong van het leven op aarde, vertelt hij, en dat niet alleen: recent wetenschappelijk onderzoek naar de organismen in de kokende poeltjes ondersteunt de hypothese dat zulk leven, onder vergelijkbare omstandigheden, ook elders in het zonnestelsel zou kunnen bestaan. De extremofielen behoorden tot de eerste ter wereld die fotosynthese uitvoerden. Miljarden jaren geleden begonnen ze zo de atmosfeer te vullen met zuurstof, en daar heeft al het andere leven op aarde zijn bestaan aan te danken. Even voorbij het El Tatio-geiserveld volgen we een zigzaggend pad omlaag naar de vallei waar we de ‘yareta’ aantreffen. De vreemde plant is de laatste van de lange reeks onwereldse verschijningen in de Atacama-woestijn, waar de ijle lucht bij lange na niet het enige is dat ons de adem beneemt. Al deze bizarre schoonheid: je wordt er vanzelf extremofiel van.
doen met
kinderen
Naar Santiago de Chile
Vluchtduur 17 uur en 25 minuten.
Naar Santiago de Chile vanaf 25.000 Miles.
Jurriaan Teulings reisde naar Chili op uitnodiging van Sapa Pana Reizen, een Nederlandse reisorganisatie gespecialiseerd in maatwerkreizen in Latijns-Amerika.
Deze city guide is verschenen in de zomereditie van Flying Dutchman 2024.
KLM staat niet garant voor de actualiteit van de informatie.
Meer reisverhalen
Reisverhaal Filipijnen
Reisverhaal Milaan
Reisverhaal Noorwegen
Reisverhaal Oman
Reisverhaal Thailand
Reisverhaal Andalusie
Reisverhaal Californië
Reisverhaal Yucatán
Reisverhaal Kroatië
Reisverhaal Cartagena
Reisverhaal Barcelona
Reisverhaal Toronto
Reisverhaal Rome
Reisverhaal Kaapstad
Reisverhaal Athene
Reisverhaal Berlijn
Reisverhaal Costa Rica
Reisverhaal Los Angeles
Reisverhaal Zürich
Reisverhaal Lyon
Reisverhaal Shanghai
Reisverhaal Cinque Terre
Reisverhaal Galapagos
Reisverhaal Madrid
